İskonto Nedir? Çeşitleri, Hesaplama Yöntemleri ve 3 Örnekle Anlatım (2025)

İşletmelerin satış stratejilerinde en sık başvurduğu yöntemlerden biri iskonto uygulamaktır. Peki iskonto nedir ve indirimden farkı ne? İskonto, ürün ya da hizmetlerin satış fiyatı üzerinden yapılan belirli bir orandaki fiyat düşüşüdür ve ticari işlemlerde oldukça önemli bir yere sahiptir. Doğru şekilde uygulanan iskonto, müşteri memnuniyetini artırırken işletmenin satış hacmini de yükseltebilir.

İskonto, muhasebe ve finans dünyasında yalnızca fiyat düşürmekten ibaret değildir. Borcun vadesinden önce ödenmesi için yapılan vade iskontosu, toptan satışlarda uygulanan ticari iskontolar ve faturadaki tek bir ürün ya da hizmet için yapılan satır iskontosu gibi farklı çeşitleri vardır. Her bir iskonto türü, işletmeler için farklı avantajlar sağlar.

Bu yazıda iskonto çeşitlerini, nasıl hesaplandığını, satır iskontosunun nasıl uygulandığını ve bu süreçleri nasıl kolayca yönetebileceğinizi detaylıca anlatıyoruz. Ayrıca b2bNet gibi ön muhasebe çözümleriyle iskontolarınızı nasıl zahmetsizce takip edebileceğinizi de öğreneceksiniz.

İskonto Çeşitleri Nelerdir?

İskonto, işletmelerin farklı ihtiyaçlarına göre çeşitli şekillerde uygulanabilir. Her iskonto türü farklı bir amaca hizmet eder ve muhasebe kayıtlarına da farklı şekilde yansır. Başlıca iskonto çeşitleri şunlardır:

1. Ticari İskonto (Alış ve Satış İskontosu)

Ticari iskonto, toptan alım veya satışlarda uygulanan ve faturada gösterilen indirimdir.

• Satış iskontosu: Satıcı tarafından müşteriye uygulanan fiyat indirimi.
• Alış iskontosu: Tedarikçinin, alıcıya uyguladığı fiyat indirimi.

Örnek: 10.000 TL’lik bir ürün alımında %5 ticari iskonto uygulanırsa, ürünün faturadaki fiyatı 9.500 TL’ye düşer.

2. Vade İskontosu

Vade iskontosu, müşterinin borcunu vadesinden önce ödemesi için yapılan indirimdir.

• İşletmenin nakit akışını hızlandırır.
• Fatura kesildikten sonra ödeme aşamasında uygulanır.

Örnek: 60 gün vadeli 20.000 TL’lik borcunu 30 gün içinde ödeyen müşteriye %3 iskonto uygulanırsa, ödeme 19.400 TL olarak tahsil edilir.

3. Satır İskontosu

Satır iskontosu, faturada yer alan belirli bir ürün ya da hizmet satırına özel olarak uygulanan indirimdir.

• Tüm fatura toplamına değil, yalnızca seçilen satırlara yansır.
• Farklı ürünlere farklı oranlar uygulanabilir.

Örnek: Faturada iki ürün varsa, birine %10, diğerine %5 satır iskontosu uygulanabilir.

b2bNet’le satır bazında iskonto uygulamak çok kolaydır. Ürün bazında farklı oranlar belirleyebilir ve plasiyerlerinize yetkiler tanımlayabilirsiniz.

İskonto Nasıl Hesaplanır?

İskonto hesaplama oldukça basittir. İskonto tutarı, ürün ya da hizmet fiyatının iskonto oranı ile çarpılmasıyla bulunur.

İskonto Hesaplama Formülü:

İskonto Tutarı = Fiyat x İskonto Oranı

Örnek 1: 50 TL’lik bir ürün için %10 iskonto uygulanacaksa:
50 TL x 0,10 = 5 TL iskonto tutarı
Ürün iskontolu fiyat: 45 TL

Örnek 2 (Vade İskontosu): 20.000 TL borcun %3 vade iskontosuyla erken ödenmesi durumunda:
20.000 TL x 0,03 = 600 TL iskonto
Ödenecek tutar: 19.400 TL

Satır İskontosu Nasıl Uygulanır?

Satır iskontosu, faturada yer alan belirli ürün veya hizmet satırlarına özel olarak uygulanan indirimdir. Bu sayede her ürüne farklı iskonto oranı tanımlanabilir. Özellikle farklı kar marjına sahip ürünler satan işletmeler için büyük avantaj sağlar.

Satır İskontosu Uygulama Adımları

1. Faturada iskonto uygulanacak ürün veya hizmet satırını seçin.
2. Seçilen satır için iskonto oranını belirleyin (örneğin %10).
3. İskonto yalnızca o satırın toplam fiyatına uygulanır, diğer satırlar etkilenmez.
4. Fatura toplamı, satır iskontolarının yansıtıldığı nihai fiyat üzerinden hesaplanır.

Örnek 1: Faturada 3 ürün bulunuyor:

• Ürün A: 500 TL (%10 iskonto → 450 TL)
• Ürün B: 300 TL (%5 iskonto → 285 TL)
• Ürün C: 200 TL (iskonto uygulanmaz)
  Fatura toplamı: 450 + 285 + 200 = 935 TL

Örnek 2: Faturada 1 ürün ve birden fazla iskonto uygulanıyor

• Ürün A: 500 TL
  İskontolar: %10 + %5 + %2
  Bu iskontolar ardışık (yani sıralı) şekilde uygulanır. Toplamı %17 gibi düşünülmez!
• Hesaplama adımları:
  1. iskonto (%10):
  500 TL × %10 = 50 TL →
  500 - 50 = 450 TL
• 2. iskonto (%5):
  450 TL × %5 = 22,5 TL →
  450 - 22,5 = 427,5 TL
• 3. iskonto (%2):
  427,5 TL × %2 = 8,55 TL →
  427,5 - 8,55 = 418,95 TL

Sonuç:
Ürün A'nın ilk fiyatı: 500 TL

Uygulanan iskontolar: %10, sonra %5, sonra %2

İskontolu fiyat: 418,95 TL

b2bNet’le satır iskontosu uygulamak çok kolaydır. Plasiyerlerinize yetkiler tanımlayarak farklı müşteri veya ürün gruplarına özel indirimler verebilirsiniz. Ayrıca diğer bulut muhasebe programlarında olmayan "tek satır kalemine birden fazla iskontoyu" da b2bNet ile çok kolay bir şekilde yapabilirsiniz.Tabiki b2bNet mobil uygulaması sayesinde saha satış ekibiniz de aynı işlemleri sahada hızlıca gerçekleştirebilir.

Fatura Altı İskonto ile Satır İskontosu Arasındaki Farklar

Fatura altı iskonto ve satır iskontosu işletmeler tarafından sıkça karıştırılır. Aslında bu iki yöntem arasında önemli farklar vardır:

1. Fatura Altı İskonto (Toplam İskonto)

• Fatura toplamı üzerinden tek seferde uygulanan indirimdir.
• Tüm ürünler aynı oranda etkilenir.
• Özellikle büyük hacimli siparişlerde veya genel kampanyalarda tercih edilir.

2. Satır İskontosu (Ürün Bazlı İskonto)

• Her ürün satırına ayrı ayrı iskonto uygulanır.
• Farklı ürünlere farklı oranlar verilebilir.
• Ürün bazlı kar marjını korumak için daha avantajlıdır.

Karşılaştırmalı Tablo

Özellik	Fatura Altı İskonto	Satır İskontosu
Uygulama Alanı	Tüm fatura toplamı	Tek tek ürün satırları
Esneklik	Tüm ürünlerde aynı oran	Her ürün için farklı oran
Avantaj	Hızlı ve basit	Kar marjını korur, esneklik sağlar

Not: b2bNet’te hem fatura altı hem de satır iskontosu aynı fatura üzerinde kolayca uygulanabilir.

İskonto Uygularken Dikkat Edilmesi Gerekenler

İskonto, doğru uygulandığında işletme için avantaj sağlayan bir yöntemdir. Ancak bazı durumlarda kâr marjını olumsuz etkileyebilir veya yasal sıkıntılar doğurabilir. İşte dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar:

Yetkilendirme:

• Plasiyerlerin veya satış temsilcilerinin uygulayabileceği maksimum iskonto oranları belirlenmelidir.
• Aksi halde yanlış oranlarla yapılan iskontolar kârı düşürebilir.

Muhasebe Kayıtları:

• Uygulanan her iskonto doğru şekilde muhasebe kayıtlarına işlenmelidir.
• Özellikle vade iskontosunda tahsilat ve muhasebe kaydı eş zamanlı yapılmalıdır.

Vergi ve Mevzuat:

• Ticari iskontoların faturada açıkça gösterilmesi gerekir.
• Vergi matrahının doğru hesaplanması için iskonto tutarları şeffaf şekilde belirtilmelidir.

Fiyatlandırma Stratejisi:

• İskonto oranları, ürünün veya hizmetin kâr marjı dikkate alınarak belirlenmelidir.
• Gereğinden fazla iskonto vermek müşteri beklentilerini yanlış yönde şekillendirebilir.

b2bNet’le yetkilendirme özelliklerini kullanarak her plasiyer için farklı iskonto limitleri tanımlayabilir, bu süreci güvenli hale getirebilirsiniz.

İskonto Takibini Kolaylaştırmanın Yolları

İskonto yönetimi işletmenin finansal sağlığı için kritik öneme sahiptir. İndirimlerin kâr marjını olumsuz etkilememesi için düzenli takip gerekir.

• Tek ekrandan kontrol: Tüm fatura ve satır iskontolarını tek ekranda görmek, işletmelerin doğru kararlar almasını sağlar.
• Otomatik raporlama: İskonto oranları, müşteri bazlı indirimler ve toplam iskonto tutarları otomatik raporlanmalıdır.
• Mobil yetkinlik: Saha satış ekibinin de aynı süreçleri mobil uygulama üzerinden yönetebilmesi gerekir.