Son yıllarda birçok kişi ürün veya hizmet karşılığında doğrudan kişisel IBAN'ına ödeme almayı tercih ediyor. Özellikle sosyal medya üzerinden satış yapan butik sahipleri, freelance çalışanlar veya kuaför gibi hizmet sağlayıcılar, banka havalesiyle ödeme almayı oldukça pratik buluyor. Peki ama IBAN ile para almak gerçekten yasal mı?

Yanlış bir yöntemle ödeme almak sizi vergi cezasıyla karşı karşıya bırakabilir mi?

Bu rehberde, IBAN üzerinden ödeme almanın ne zaman yasal, ne zaman vergi açısından riskli olduğunu örneklerle açıklıyoruz. Ayrıca bu süreci yasal ve pratik şekilde yönetmenin yollarını da anlatıyoruz.

GÜNCELLEME (Ağustos 2025):

1 Ocak 2026 itibarıyla, 200.000 TL ve üzeri IBAN transferlerinde yeni düzenlemeler yürürlüğe giriyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın duyurusuna göre:

• 200.000–2.000.000 TL arası transferlerde, “Diğer” gibi kategoriler seçildiğinde en az 20 karakterlik açıklama yazmak zorunlu olacak.
• 2–20 milyon TL arası işlemlerde “Nakit İşlem Beyan Formu” istenecek.
• 20 milyon TL üzeri işlemlerde işlem kaynağını gösteren belgeler talep edilebilecek.
  Bu düzenleme, kayıt dışı işlemlerin takibini kolaylaştırmak amacıyla getirildi.
  Kaynak

IBAN Nedir, Ne İşe Yarar?

IBAN (Uluslararası Banka Hesap Numarası), banka hesaplarının uluslararası standartlara göre tanımlanmasını sağlayan özel bir numaradır. Türkiye’de “TR” harfleriyle başlayan 26 haneli bu numara, para transferlerini kolaylaştırmak ve hata oranını azaltmak için kullanılır.

Her bireyin ve işletmenin banka hesaplarına özel bir IBAN tanımlanır. IBAN üzerinden ödeme almak, bir kişinin ya da kurumun doğrudan banka hesabına para gönderilmesi anlamına gelir.

IBAN ile Para Almak Neden Gündemde?

Dijitalleşmenin hızla yayılması, ödeme alışkanlıklarını da değiştirdi. Artık mağazaya gitmeden alışveriş yapıyor, hizmetleri sosyal medya üzerinden talep ediyoruz. Bu da birçok kişinin POS cihazı, e-fatura, şirket gibi resmi altyapılar olmadan kişisel IBAN'ına ödeme almasına neden oluyor.

Özellikle şu alanlarda IBAN ile ödeme almak oldukça yaygın:

• Instagram butikleri, kişisel el işi satışları
• Kuaför, güzellik uzmanı, diyetisyen gibi bireysel hizmet sağlayıcılar
• Freelance çalışanlar: grafik tasarımcılar, yazılımcılar, çevirmenler vb.
• Influencer’lar, küçük eğitim/ders platformları

Ancak bu yaygınlaşma beraberinde ciddi bir soruyu getiriyor: Vergisel açıdan bu işlemler ne kadar yasal? Eğer bu ödemeler gelir olarak beyan edilmiyorsa, vergi kaçağı anlamına gelebilir ve ceza riski doğurabilir.

IBAN ile Para Almak Hangi Durumlarda Yasaldır?

Aslında IBAN ile ödeme almak başlı başına yasa dışı değildir. Önemli olan, bu ödemelerin ticari bir kazanç olup olmadığı ve eğer öyleyse vergisel yükümlülüğünün yerine getirilip getirilmediğidir.

IBAN ile ödeme almanın yasal olduğu durumlar:

• Serbest meslek erbapları: Vergi mükellefi olarak çalışan bireyler, IBAN’larına ödeme alabilirler. Ancak bu durumda her gelir için serbest meslek makbuzu (e-SMM) düzenlemeleri gerekir.
• Şirket sahipleri: Şirketin resmi banka hesabına ödeme alındığında, faturalar veya e-arşiv belgeleri ile gelir kayıt altına alınmalıdır.
• Bireysel ödemeler (hediye, borç, şahsi destek): Ticari bir faaliyet içermiyorsa ve düzenli değilse (örneğin bir arkadaşınızdan gelen para), yasal bir problem teşkil etmez.

Özetle: Ticari bir faaliyet varsa → belge düzenlenmeli. Yoksa, IBAN kullanımı başlı başına yasa dışı değildir.

IBAN ile Para Almak Hangi Durumlarda Suç Teşkil Eder?

Eğer IBAN’ınıza gelen ödemeler bir ticari faaliyet karşılığıysa ve bu gelirler beyan edilmiyorsa, bu durum vergi kaçırmak anlamına gelir.
Bu da hem vergi cezası hem de kamu zararı oluşturma kapsamında hukuki yaptırımlarla karşılaşmanıza neden olabilir.

Suç Teşkil Eden Durumlara Örnekler:

• Bir butik hesabının sürekli kişisel IBAN’a ödeme alması ama hiç vergi kaydı olmaması
• Bir kuaförün, her müşteri için IBAN vererek tahsilat yapması ancak fiş/fatura kesmemesi
• Bir influencer’ın markalardan aldığı reklam ödemelerini IBAN üzerinden alması ve beyan etmemesi

Bu durumlarda karşılaşılabilecek cezalar:

• Vergi ziyaı cezası: Beyan edilmeyen gelir için %50-%100 oranında vergi cezası
• Usulsüzlük cezası: Fatura veya belge düzenlenmemesi nedeniyle ek ceza
• Geriye dönük inceleme: Banka hareketleri geçmişe dönük 5 yıl incelenebilir

Not: Bu cezalar bireysel kullanıcılar için de geçerli olabilir.

Örnek Senaryolar

Senaryo 1: Instagram Butik Sahibi

Siparişleri doğrudan kişisel IBAN'ına ödeme alarak gönderiyor, fatura kesilmiyor.
Durum: Ticari bir faaliyet söz konusu, ancak gelir kayıt altına alınmıyor → Yasadışı ve ceza riski taşır.

Çözüm: Şahıs şirketi kurarak e-Fatura kesmeli veya e-SMM düzenlemeli.

Senaryo 2: Freelance Grafik Tasarımcı

Aylık olarak kurumsal firmalardan IBAN’a ödeme alıyor ama hiçbir belge düzenlemiyor.
Durum: Serbest meslek faaliyeti var, ancak gelir beyanı yapılmıyor → Vergi kaçağı.

Çözüm: e-Fatura keserek IBAN ile ödeme almak tamamen yasal olur.

Senaryo 3: Kuaförlük Hizmeti Veren Bir Kişi

Evde hizmet veriyor, IBAN üzerinden ödeme alıyor, kayıt yok.
Durum: Ticari kazanç var, fakat belge yok → Ceza riski taşır.

Çözüm: Şahıs şirketi kurarak gelirini belgeleyebilir, mobil pos veya b2bNet üzerinden e-Fatura kesebilir.

Senaryo 4: Bir Kişi Ailesinden Para Yardımı Alıyor

Bir öğrenci veya herhangi bir kişi, ailesinden IBAN’ına düzenli harçlık alıyor.
Durum: Ticari kazanç yok → Yasal bir sorun teşkil etmez.

Vergi Dairesi Bu Durumları Nasıl Tespit Eder?

Vergi idaresi kişisel banka hesaplarındaki olağandışı hareketleri artık daha yakından izleyebiliyor. IBAN’a gelen ödemelerin ticari bir faaliyetle ilişkili olduğu tespit edilirse, geriye dönük inceleme başlatılabilir.

İzleme ve tespit yöntemleri:

• Banka hareketleri:
  Düzenli gelen yüksek miktardaki havaleler, “gelir niteliğinde” kabul edilebilir.
• Sosyal medya analizleri:
  Ticari faaliyette bulunan hesaplar (butikler, influencer'lar vb.) izlenebilir.
• Şikayet ve ihbarlar:
  Belge düzenlemeyen kişi, müşteri tarafından şikâyet edilebilir.
• POS cihazı olmadan IBAN’a yönlendirme:
  Vergi dairesi bunu kayıt dışı satış sinyali olarak görebilir.

GİB, geçmişe dönük 5 yıl boyunca banka hareketlerinizi inceleme hakkına sahiptir.

Yasal Para Almanın Yolu: e-Fatura ve Ön Muhasebe ile Güvence Altında

Eğer ürün ya da hizmet satıyor, bireysel ya da kurumsal müşterilerden IBAN yoluyla ödeme alıyorsanız, bu süreci faturalandırarak yasal hâle getirmeniz gerekir.
Vergi mükellefi olup e-Fatura sistemine geçtiğinizde, tüm gelirlerinizi dijital ortamda kolayca kayıt altına alabilirsiniz.

b2bNet ile e-Fatura Kesmek Çok Kolay

• Web ya da mobil uygulama üzerinden saniyeler içinde fatura oluşturun

• Müşterinize e-posta veya WhatsApp yoluyla iletin

• IBAN ile tahsil ettiğiniz her ödemeyi belgeleyin

• Gelirinizi yasal ve profesyonel şekilde yönetin

b2bNet ayrıca stok takibi, cari hesap yönetimi ve saha satış gibi modüllerle de işinizi uçtan uca dijitalleştirir.

Yeni Düzenleme: IBAN Transferlerinde Açıklama Yazmak Zorunlu Oluyor

Yukarıda örneklerini verdiğimiz vergi denetim süreçlerine yeni bir adım daha eklendi. 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek yeni düzenlemeye göre:

• IBAN üzerinden yapılan 200 bin TL üzeri para transferlerinde, açıklama kısmı boş bırakılamayacak.
• “Diğer” veya “Bireysel Ödeme” gibi kategori seçildiğinde, en az 20 karakterlik açıklama yazılması zorunlu
• 2 milyon TL’nin üzerindeki transferlerde beyan formu, 20 milyonun üzerindeyse işlem kaynağını gösteren belge talep edilecek.
• ATM işlemleri de bu kapsamda olacak.

Bu düzenleme, vergi dairelerinin banka hareketlerinden elde ettiği verileri daha anlamlı hâle getirmeyi amaçlıyor.

Ne Anlama Geliyor?

Bu gelişme, özellikle yüksek tutarlı IBAN işlemlerinde “açıklama yok” bahanesiyle yapılan kayıt dışı para trafiğini önlemeye yönelik. Daha düşük tutarlarda şu an zorunluluk bulunmasa da, bu adım gelecekte daha alt limitlere genişletilebilir.

Hem Yasal Olun Hem Hazırlıklı

Artık IBAN ile ödeme alırken yalnızca kazancın yasal olup olmadığı değil, işlemin nasıl izlendiği de çok daha kritik. Yasal bir şekilde para almak için e-Fatura kesmek ve gelirleri beyan etmek hem sizin hem de müşterinizin güvende olmasını sağlar.