2024 Yılında e-Fatura, e-Arşiv, e-Defter ve e-İrsaliye Uygulamalarına Geçmek Zorunda Olan Firmalar

Ülkemizde e belgeler, son on yılı aşkın süredir iş dünyasında kendine sağlam bir yer edinmiştir. Her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yayımlanan yeni tebliğler, e-belgelerin kullanım alanını genişletmekte ve daha fazla şirketi e-belge yükümlüsü haline getirmektedir. GİB'in son düzenlemeleri, e-dönüşüm uygulamalarının kapsamını hem işleyiş hem de yükümlülükler açısından genişleterek, daha fazla işletmenin dijital belge kullanımını zorunlu hale getirmiştir. Bu yazımızda, e-belgelerin ne olduğunu ve kimlerin bu belgeleri kullanmakla yükümlü olduğunu ayrıntılı olarak ele alacağız.

GİB’in yayımladığı son tebliğler, e-belge kullanım zorunluluğunu belirli kriterler doğrultusunda genişletmiştir. Örneğin, belirli bir ciroyu aşan firmalar için e-Fatura kullanımı zorunlu hale getirilmiş, belirli sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin e-İrsaliye düzenlemesi şart koşulmuştur. Ayrıca, serbest meslek erbaplarının e-SMM kullanımı, tarım sektöründe faaliyet gösterenlerin ise e-MM kullanımı zorunlu tutulmuştur.

Peki, e-belge kullanımının yaygınlaştırılmasının ardındaki temel nedenler nelerdir? Öncelikle, e-belgeler kağıt kullanımını azaltarak çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlar. Bunun yanında, belge düzenleme, iletme ve saklama süreçlerini hızlandırarak işletmelere zaman ve maliyet tasarrufu sağlar. Ayrıca, dijital belgeler, kağıt belgelerle kıyaslandığında hata ve sahtecilik riskini de minimize eder.

e-Faturaya Geçmek Zorunda olan Firmalar

• 2023 yılında brüt satış hasılatı 3 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin, 1 Temmuz 2024 tarihiyle e-fatura uygulamasına geçiş yapmaları gerekiyor. Ayrıca:
  İnternet üzerinden satış yapanlardan, brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Gayrimenkul inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlarla aracılık edenlerden, brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Motorlu taşıt, inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlarla aracılık edenlerden, brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• İnternet ortamında ilan yayınlayanlar ile internet reklamcılığı hizmet aracılarının brüt satış hasılatı veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı 2023 yılı hesap dönemi için 500 Bin TL ve üzeri olanlar e-fatura zorunluluk kapsamında bulunuyor ve 1 Temmuz 2024 tarihiyle e-fatura uygulamasına geçiş yapmaları gerekiyor.

e-Arşiv Faturaya Geçmek Zorunda olan Firmalar

• e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan kullanıcıların, e-arşiv uygulamasına geçmesi de zorunludur.
• Aracı hizmet sağlayıcıları, internet ortamında ilan yayınlayanlar ile internet reklamcılığı hizmet aracılarının e-arşiv uygulamasına geçmesi zorunludur.
• Brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 3 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin, Gelir/Kurumlar Vergisi Beyannamelerinin verildiği tarihi izleyen hesap dönemi başından itibaren e-arşiv fatura uygulamasına zorunlu olarak geçmeleri gerekir.
• E-fatura ve e-arşiv fatura uygulamalarına kayıtlı olmayan mükelleflerce aynı günde aynı kişi veya kurumlara düzenlenen faturaların vergiler dahil toplam tutarının 50.000 TL’yi aşması halinde söz konusu faturaların 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren ücretsiz olarak sunulan e-Arşiv İnternet Portali (GİB PORTAL) üzerinden e-arşiv fatura olarak düzenleme zorunluluğu getirilecek.
• 483 SN VUK Genel Tebliği Madde 6’da belirtilen ÖKC kullanımından muafiyeti şartlarını sağlayarak ÖKC kullanımından muaf olan ve e-arşiv fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin; Kanunun 232’nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen, işlemin gerçekleştiği yıla ait, fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin tutarı aşmayan perakende mal ve hizmet satışlarında düzenlenecek e-arşiv faturalarında müşterinin adı bölümüne “Nihai Tüketici” açıklaması ile düzenlenmesi halinde perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişi yerine kullanılabilmesine imkan verilmesi öngörülüyor.
• GİB’in yapacağı analiz çalışmalarıyla riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük mükelleflere ve başkanlıkça belirlenen diğer mükellef gruplarına yazılı bildirimle en az bir aylık süre vermek suretiyle e-arşiv fatura uygulamalarına geçme zorunluluğu getirilebilmesi öngörülüyor.

e-Defter Uygulamasına Geçmek Zorunda Olan Firmalar

1 No’lu Elektronik Defter Genel Tebliği’ne göre e-Fatura uygulamasına yıl içinde zorunlu olarak geçen mükelleflerin, izleyen yılın başından itibaren e-Defter uygulamasını kullanmaları zorunludur. Bu kapsamda 2023 yılı içerisinde e-Fatura uygulamasını zorunlu olarak kullanmaya başlayan aşağıdaki mükelleflerin 1 Ocak 2024 itibarıyla e-Defter uygulamasını kullanmaya başlamaları gerekiyor:

• 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 3 Milyon TL ve üzeri olanlar,
• Elektronik ortamda mal ve hizmet satışı yapanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 bin TL ve üzeri olanlar,
• Aracı hizmet sağlayıcıları, internet reklamcılığı ve internet ortamında ilan yayınlayanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Gayrimenkul alım, satım, kiralama, inşa ve imal yapanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Motorlu taşıt alım, satım, kiralama, inşa ve imal yapanlardan 2022 hesap dönemi için brüt satış hasılatı 500 Bin TL ve üzeri olanlar,
• Ayrıca; Türk Ticaret Kanunu’nun 397’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler, şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren e-Defter’e geçiş yapmak zorundalar.

e-İrsaliye Uygulamasına Geçmek Zorunda olan Firmalar

• E-irsaliye için zorunlu başlangıç tarihi, sektör ayrımı olmaksızın, 2023 yılında brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan mükellefler için 01 Temmuz 2024 olarak belirlenmiş durumda.

E-belgeler, işletmeler için birçok avantaj sunmakta ve dijital dönüşüm sürecinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın yayımladığı tebliğler doğrultusunda e-belge kullanımının zorunlu olduğu alanlara dikkat ederek, işletmelerin bu dönüşüme ayak uydurması büyük önem taşımaktadır. Bu yazımızda, e-belgelerin kapsamını, kullanım zorunluluğunu ve sağladığı avantajları ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Siz de işletmenizin e-dönüşüm sürecine adapte olmasını sağlamak için gerekli adımları atmayı unutmayın.