Maaş Bordrosu Nedir?

Maaş bordrosu, işverenin işçiye yaptığı ücret ödemesini ve bu ödeme üzerinden yapılan yasal kesintileri ayrıntılı biçimde gösteren resmi belgedir. Çalışan açısından, aldığı ücretin şeffaf bir şekilde belgelendirilmesi anlamına gelir. İşveren açısından ise, işçi ücretlerini ve yapılan kesintileri kanunlara uygun biçimde kayıt altına alarak yasal yükümlülüğünü yerine getirmesidir.

Bir maaş bordrosunda brüt maaş, net maaş, SGK primi, işsizlik sigortası kesintisi, gelir vergisi ve damga vergisi gibi kalemler yer alır. Böylece çalışan, brüt maaşından net maaşa nasıl ulaşıldığını açıkça görür. Ayrıca maaş bordrosu, işçi-işveren arasında çıkabilecek uyuşmazlıklarda da kanıt niteliği taşır.

Maaş Bordrosu Ne Zaman Hazırlanır?

Maaş bordrosu, her ay düzenli olarak ücret ödeme gününde hazırlanır. İşveren, çalışanına maaş ödediği anda bu ödemenin resmi kaydını oluşturmak zorundadır. Bu, hem yasal bir yükümlülük hem de işçi haklarının korunması açısından önemlidir.

Türkiye’de İş Kanunu ve ilgili mevzuatlar gereği:

• Bordro, ücretlerin ödendiği gün hazırlanmalı ve işçiye imzalatılmalıdır.

• Maaş ödemesi yapılmadan bordro düzenlenmiş olsa bile, işçiye ödeme yapılmadığı takdirde bordro geçerlilik kazanmaz.

• Çalışan, bordroyu imzalayarak maaşını aldığını ve yapılan kesintilerden haberdar olduğunu teyit etmiş olur.

Bazı işletmeler bordroları toplu halde, ay sonunda insan kaynakları/muhasebe departmanı aracılığıyla hazırlar. Ancak doğru uygulama, her ücret ödemesi sırasında güncel bordro düzenlemektir.

Maaş Bordrosu Nasıl Alınır?

Çalışanların maaş bordrosuna erişme yöntemi, kamu veya özel sektörde çalışmalarına göre değişiklik gösterir.

Özel Sektör Çalışanları

• Maaş bordrosu, işverenin muhasebe veya insan kaynakları birimi tarafından hazırlanır.

• Çalışan, bordrosunu bu birimlerden basılı kâğıt veya dijital PDF formatında alabilir.

• İşveren, bordroyu çalışanına teslim etmekle yükümlüdür. Çalışanın imzası bordronun geçerliliği için önemlidir.

Kamu Çalışanları

• Kamu çalışanları maaş bordrolarını e-Devlet üzerinden e-Bordro hizmetiyle kolayca görüntüleyebilir.

• Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın sağladığı bu sistem, özellikle memurların bordrolarını güvenli şekilde görüntülemelerini ve çıktı almalarını sağlar.

Bordro Talebinde Dikkat Edilecekler

• Çalışan, herhangi bir sebeple bordrosunu işverenden talep ettiğinde, işverenin bunu sağlaması yasal zorunluluktur.

Bordro, çalışanın banka hesabına yatırılan ücretle örtüşmeli; aksi bir durumda işçi, bordroyu inceleme hakkına sahiptir.

İş Kanunu’na Göre Maaş Bordrosunda Bulunması Gereken Hususlar

4857 sayılı İş Kanunu, işverenlerin çalışanlarına ödedikleri ücretleri bordro ile belgelemesini zorunlu kılar. Bordro, yalnızca bir ödeme belgesi değil, aynı zamanda işçi haklarının korunmasını sağlayan yasal bir kayıt niteliğindedir.

Bir maaş bordrosunda İş Kanunu’na göre bulunması gereken temel unsurlar şunlardır:

• İşçinin Kimlik Bilgileri: Ad, soyad, T.C. kimlik numarası gibi kişisel bilgiler.

• Çalışma Bilgileri: Bordronun düzenlendiği ay, çalışılan gün sayısı, fazla mesai, izinler.

• Ücret Bilgileri: Brüt maaş, ek ödemeler (prim, ikramiye, yol ve yemek yardımı vb.).

• Kesintiler: Gelir vergisi, damga vergisi, SGK primi, işsizlik sigortası kesintisi.

• Net Ücret: İşçinin tüm kesintilerden sonra eline geçen maaş miktarı.

• İşveren Bilgileri: İşverenin unvanı, vergi numarası ve imzası.

• İşçinin Onayı: İşçinin bordroyu imzalaması, maaşını aldığına dair resmi kanıt niteliği taşır.

İşveren, işçiye maaş bordrosu vermekle yükümlüdür. Bordrosuz ödeme yapmak, yasal yükümlülüğün yerine getirilmediği anlamına gelir ve işçi-işveren uyuşmazlıklarında işveren aleyhine sonuç doğurabilir.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na Göre Maaş Bordrosunda Bulunması Gereken Bilgiler

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, çalışanların sosyal güvenlik haklarını korumak amacıyla maaş bordrolarında bazı bilgilerin bulunmasını zorunlu kılar. Bu bilgiler, hem işçinin emeklilik haklarının hem de sağlık sigortası güvencesinin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.

Bir maaş bordrosunda SGK mevzuatına göre yer alması gereken unsurlar şunlardır:

• Sigortalı Bilgileri: Çalışanın adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve sigorta sicil numarası.

• Sigorta Kolu: Çalışanın hangi sigorta kapsamında olduğu (4A, 4B, 4C vb.).

• Prim Gün Sayısı: O ay içinde çalışılan gün sayısı ve prim ödemesine esas gün.

• Prime Esas Kazanç: SGK primine tabi tutulan brüt maaş tutarı.

• Sigorta Primleri:

  • İşçi payı (malullük, yaşlılık, ölüm sigortası, genel sağlık sigortası vb.)

  • İşveren payı (iş kazası, meslek hastalığı, işsizlik sigortası vb.)

• Toplam Prim Tutarı: Hem işçi hem işveren tarafından ödenen toplam sigorta primi.

• Ay ve Dönem Bilgisi: Bordronun ait olduğu yıl ve ay.

Bu bilgiler bordroda yer almadığında, işçi sigorta haklarını takip etmekte zorlanır ve işveren yasal sorumluluklarını ihlal etmiş olur.

Vergi Usul Kanunu’na Göre Maaş Bordrosunda Bulunması Gereken Hususlar

213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK), işverenlerin çalışanlara yaptıkları ücret ödemelerini bordro ile belgelemelerini zorunlu kılar. Bu sayede hem vergi yükümlülükleri düzenli şekilde yerine getirilir hem de devletin denetim mekanizması işler.

VUK’a göre bir maaş bordrosunda mutlaka bulunması gereken hususlar şunlardır:

• İşveren Bilgileri: İşverenin adı/unvanı, vergi numarası ve vergi dairesi.

• İşçi Bilgileri: Çalışanın adı, soyadı, T.C. kimlik numarası.

• Çalışma Dönemi: Bordronun düzenlendiği ay ve yıl.

• Brüt Ücret: Çalışana ödenen toplam brüt maaş.

• Gelir Vergisi Matrahı: Brüt ücret üzerinden vergiye tabi tutulan kazanç.

• Gelir Vergisi Tutarı: Gelir vergisi dilimlerine göre hesaplanan kesinti.

• Damga Vergisi: Ücret bordrolarından yapılan yasal damga vergisi kesintisi.

• Net Ücret: Çalışanın tüm kesintilerden sonra eline geçen maaş.

• İşveren İmzası: Bordronun geçerliliği için işveren veya yetkilisinin imzası gerekir.

VUK’a uygun olmayan bordrolar, vergi incelemelerinde işverenin ceza almasına yol açabilir. Bu nedenle bordro, yalnızca çalışan için değil, işveren için de hukuki güvence sağlar.

Maaş Bordrosu Nasıl Hazırlanır?

Maaş bordrosu hazırlanırken hem çalışanın haklarını hem de işverenin yasal yükümlülüklerini gözeten sistematik bir süreç izlenmelidir. Bordro, yalnızca muhasebe kaydı değil, aynı zamanda işçi-işveren ilişkisinin şeffaflığını gösteren bir belgedir.

Maaş bordrosu hazırlanırken izlenmesi gereken temel adımlar:

1. Çalışan Bilgilerinin Girilmesi

   • Ad, soyad, T.C. kimlik numarası, sigorta sicil numarası, görev/pozisyon bilgisi.

2. Çalışma Günlerinin Hesaplanması

   • O ay çalışılan gün sayısı, fazla mesai, hafta tatili, resmi tatil ve izin bilgileri.

3. Brüt Ücretin Belirlenmesi

   • Çalışanla yapılan iş sözleşmesine göre belirlenen brüt maaş.

4. Ek Ödemeler ve Sosyal Yardımların Eklenmesi

   • Prim, ikramiye, yol, yemek, yakacak yardımı vb. ödemeler.

5. Yasal Kesintilerin Yapılması

   • SGK primleri (işçi payı), işsizlik sigortası, gelir vergisi, damga vergisi.

6. Net Ücretin Hesaplanması

   • Brüt ücretten tüm kesintiler çıkarıldıktan sonra çalışanın eline geçen tutar.

7. İşveren Katkılarının Eklenmesi

   • SGK işveren payı, işsizlik sigortası işveren katkısı gibi ek yükümlülükler.

8. Bordronun Onaylanması

   • İşveren veya muhasebe yetkilisi tarafından imzalanır.

   • Çalışan imza atarak maaşını aldığını ve kesintileri gördüğünü kabul eder.

Günümüzde bordrolar çoğunlukla muhasebe yazılımları ve ön muhasebe programları aracılığıyla hazırlanır. Bu hem zaman tasarrufu sağlar hem de yasal hata riskini en aza indirir.

İşçiden Yapılacak Olan Kesintiler

Maaş bordrosunda en önemli kalemlerden biri, çalışanın brüt ücretinden yapılan yasal kesintilerdir. Bu kesintiler, hem devletin vergi ve sigorta yükümlülüklerini yerine getirmek hem de sosyal güvenlik sistemini finanse etmek amacıyla uygulanır.

Çalışandan yapılan başlıca kesintiler:

1. SGK Primi (İşçi Payı)

• %14 oranında sosyal güvenlik primi kesilir.

• Bu kesinti, emeklilik, malullük ve ölüm sigortası gibi sosyal güvenlik haklarını kapsar.

2. İşsizlik Sigortası Primi (İşçi Payı)

• Brüt ücret üzerinden %1 oranında kesinti yapılır.

• Çalışanın işsiz kalması halinde işsizlik ödeneği alabilmesini sağlar.

3. Gelir Vergisi

• Brüt ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisi matrahına göre kesinti yapılır.

• 2025 yılı için belirlenen gelir vergisi dilimlerine göre oranlar artan oranlıdır.

4. Damga Vergisi

• Bordro üzerinden binde 7,59 (0,759%) oranında damga vergisi kesilir.

• Bu kesinti her çalışan için zorunludur.

Bu kesintiler sonucunda, çalışanın brüt maaşından net maaşa ulaşıldığında eline geçen tutar belirlenir. Net maaş, işçinin fiilen banka hesabına yatan ücrettir.

İşverenden Yapılacak Olan Kesintiler

Maaş bordrosunda yalnızca çalışandan yapılan kesintiler değil, aynı zamanda işverenin ödemekle yükümlü olduğu yasal katkılar da yer alır. Bu kalemler işverenin maliyetini artırır ve toplam işçilik giderini belirler.

Çalışandan farklı olarak işverenin üstlendiği başlıca kesintiler şunlardır:

1. SGK Primi (İşveren Payı)

• Brüt ücret üzerinden %20,5 oranında sosyal güvenlik primi işveren tarafından ödenir.

• İş kazası ve meslek hastalığı sigortası, malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları bu primin kapsamındadır.

2. İşsizlik Sigortası Primi (İşveren Payı)

• Brüt ücret üzerinden %2 oranında işsizlik sigortası primi işveren tarafından ödenir.

• Çalışanın işsizlik döneminde güvence altına alınmasını sağlar.

3. Kısa Vadeli Sigorta Kolları

• İş kazaları, meslek hastalıkları, hastalık ve analık sigortaları için yapılan ödemeler işveren payı kapsamında yer alır.

4. Diğer Yükümlülükler

• İşveren, bordroda belirtilen damga vergisi ve gelir vergisinin işçiden kesilen tutarlarını ilgili kurumlara beyan edip yatırmakla yükümlüdür.

Bu kesintiler işverenin maliyetini yükseltir. Dolayısıyla bir çalışanın işverene toplam maliyeti, çalışanın eline geçen net maaştan çok daha fazladır. Bu durum “brüt maaş” ve “işveren maliyeti” kavramlarının neden önemli olduğunu ortaya koyar.

2025 Güncel Bordro Parametreleri (Resmî Kaynaklara Göre)

Asgari Ücret

• Brüt (Aylık): 26.005,50 TL

• Net (Aylık): 22.104,67 TL

• Günlük Brüt: 866,85 TL

Ücretliler İçin Gelir Vergisi Dilimleri (2025)

• 158.000 TL’ye kadar → %15

• 330.000 TL’nin 158.000 TL’si için 23.700 TL, fazlası → %20

• 800.000 TL’nin 330.000 TL’si için 58.100 TL, fazlası → %27

• 4.300.000 TL’nin 800.000 TL’si için 185.000 TL, fazlası → %35

• 4.300.000 TL’den fazlasının 4.300.000 TL’si için 1.410.000 TL, fazlası → %40

SGK Taban ve Tavan Ücretleri (2025)

• Aylık Prime Esas Kazanç Tabanı: 26.005,50 TL

• Aylık Prime Esas Kazanç Tavanı: 195.041,40 TL

• Günlük Taban: 866,85 TL

• Günlük Tavan: 6.501,38 TL

Kıdem Tazminatı Tavanı (2025)

• 46.655,43 TL

Vergiden İstisna Tutarlar (2025)

• Yemek Bedeli (günlük): 158 TL

• Çocuk Yardımı (aylık): 520,11 TL

• Aile Yardımı (aylık): 2.600,55 TL

Asgari Ücretli Bordro Örneği (2025)

İşçi Yönünden:

• Brüt Ücret: 26.005,50 TL

• SGK İşçi Payı (%14): 3.640,77 TL

• İşsizlik Sigortası (%1): 260,06 TL

• Gelir Vergisi: 0 TL (istisna)

• Damga Vergisi: 0 TL (istisna)

• Net Ücret: 22.104,67 TL

İşveren Yönünden:

• SGK İşveren Payı (Teşviksiz): %20,5

• SGK İşveren Payı (%5 teşvikli): %15,5

• İşsizlik Sigortası İşveren Payı (%2): 520,11 TL

• Toplam Maliyet (Teşvikli): 30.621,48 TL

Bu tablo, 2025 yılında asgari ücretle çalışan bir işçi için işverene maliyetin, çalışanın eline geçen net ücretin oldukça üzerinde olduğunu göstermektedir. Bu nedenle bordroların doğru parametrelerle hazırlanması, hem işçi haklarının hem de işveren yükümlülüklerinin korunması açısından kritik öneme sahiptir.

e-Bordro Nedir?

e-Bordro, çalışanların maaş bordrolarını elektronik ortamda görüntüleyebilmesini sağlayan dijital hizmettir. Geleneksel kağıt bordroların yerini alan bu sistem, hem işçi hem de işveren açısından kolaylık ve güvenlik sağlar.

Kamu Çalışanları İçin

• e-Bordro, özellikle kamu çalışanlarının bordrolarına erişebilmesi için geliştirilmiştir.

• e-Devlet Kapısı üzerinden T.C. kimlik numarası ve şifreyle giriş yapılarak maaş bordrosu görülebilir.

• Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanan bu hizmet sayesinde çalışanlar bordrolarını istedikleri zaman indirip yazdırabilir.

Özel Sektör İçin

• Özel sektörde de bordrolar artık çoğunlukla dijital olarak hazırlanıp e-posta yoluyla veya şirketin kendi bordro sisteminden paylaşılmaktadır.

• Muhasebe ve ön muhasebe yazılımları sayesinde işverenler bordroları toplu şekilde oluşturabilir ve dijital ortamda arşivleyebilir.

e-Bordro uygulaması, bordroların güvenli, hızlı ve çevre dostu bir şekilde hazırlanmasını ve çalışanlara ulaştırılmasını sağlar. Ayrıca kaybolma, sahtecilik veya yanlış bilgi riski de ortadan kalkar.

Bordrolarda Hangi Hususlara Dikkat Edilmelidir?

Maaş bordrosu yalnızca bir ödeme belgesi değil, işçi ve işverenin haklarını güvence altına alan resmi bir evraktır. Bu nedenle hazırlanırken ve kontrol edilirken bazı kritik noktalara dikkat edilmelidir:

1. Doğru Bilgiler

• Çalışanın adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve sigorta bilgileri eksiksiz olmalıdır.

• Bordro dönemi (ay/yıl) doğru yazılmalıdır.

2. Brüt ve Net Ücret Tutarlılığı

• Bordrodaki brüt ücret, iş sözleşmesindeki tutarla uyuşmalıdır.

• Net ücret, yapılan kesintilerle orantılı olarak doğru hesaplanmalıdır.

3. Kesintiler ve Primler

• SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi ve damga vergisi doğru oranda hesaplanmalıdır.

• Kesintilerin bordroda açıkça gösterilmesi gerekir.

4. İşveren Yükümlülükleri

• İşveren tarafından ödenmesi gereken SGK ve işsizlik sigortası primleri düzenli olarak yatırılmalıdır.

• Bordroda, işverenin adı/unvanı ve imzası bulunmalıdır.

5. Çalışan İmzası

• Bordronun geçerliliği için çalışan imzalayarak maaşını aldığını ve kesintileri gördüğünü onaylamalıdır.

• Dijital bordrolarda ise elektronik onay veya kayıt sistemi kullanılmaktadır.

Bordroda hata veya eksiklik olması, hem işçi açısından mağduriyet yaratır hem de işverenin yasal sorumluluklarını ihlal etmesine yol açar. Bu nedenle bordrolar dikkatle hazırlanmalı ve düzenli olarak kontrol edilmelidir.

Maaş bordrosu, hem çalışan hem de işveren açısından şeffaflığı sağlayan, yasal yükümlülükleri yerine getiren kritik bir belgedir. Ancak bordroların her ay doğru parametrelerle hazırlanması, güncel mevzuata uygun kesintilerin yapılması ve kayıt altına alınması ciddi bir zaman ve dikkat gerektirir. Özellikle birden fazla çalışanı olan işletmeler için bu süreç manuel yöntemlerle yürütüldüğünde hata riski ve iş yükü oldukça artar.

Bu noktada b2bNet’in ön muhasebe çözümleri işletmelere büyük kolaylık sağlar. b2bNet sayesinde maaş bordrolarını güncel mevzuata uygun şekilde hızlıca hazırlayabilir, SGK ve vergi kesintilerini otomatik olarak hesaplayabilir, çalışanlarınıza dijital ortamda bordrolarını iletebilirsiniz. Böylece hem yasal uyumluluğu güvence altına alır hem de bordro süreçlerinizi çok daha verimli hale getirirsiniz.